Wszystko, co musisz wiedzieć o rubinach

Rubin, którego nazwa pochodzi od łacińskiego „rubeusz"oznaczający"czerwonawy„, jest jednym z najbardziej cenionych kamieni szlachetnych wśród jubilerów ze względu na intensywny kolor i symboliczne właściwości. W najwyższej jakości, Rubin jest rzadszy od diamentu.

Historia biżuterii jest nierozerwalnie związana z tym szlachetnym kamieniem szlachetnym, ze względu na jego jakość, która zapewnia doskonałą trwałość, oraz atrakcyjność, jaką wzbudził wśród amatorów i kolekcjonerów. Chcesz wiedzieć wszystko o szmaragdach, ich pochodzeniu i zmianach ich cen? Przeczytaj nasz artykuł na ten temat! 

Historia i ogólna charakterystyka rubinu

Najwcześniejsze znane źródła wydobycia rubinów sięgająAntyk, szczególnie w Azja, gdzie uznano to za „kamień słoneczny" ze względu na jaskrawy kolor.

Rubin jest opisywany jako odmiana korundu (tlenek glinu) od lat 1800. (przed tą datą rubin, czerwony spinele i granat piropowy były powszechnie nazywane „czyraki"), podobnie jak szafir. Różnica tkwi w gamie kolorów: szafir może mieć dowolny kolor tęczy, z wyjątkiem czerwieni, która jest zarezerwowana dla rubinów. Kolor ten wynika z obecności chromu z udziałem żelaza; czynnika decydującego o jego wartości: im jaśniejsza i czystsza czerwień, tym cenniejszy rubin. Najbardziej pożądany ze wszystkich jest rubin „gołębia krew”, prawdziwa czerwień z nutą błękitu.

Podobnie jak szafir, rubin ma twardość 9 w skali Mohsa, co sprawia, że jest niezwykle odporny na zarysowania i ustępuje jedynie diamentowi. Ta cecha wyjaśnia jego silną pozycję w świecie biżuterii, ponieważ kamień ten jest łatwy w oprawianiu i można go nosić codziennie bez ryzyka.

Inkluzje są powszechne w naturalnych rubinach i często uważa się je za „podpis” ich autentyczności.

Oprócz tych powszechnie znanych cech istnieją inne, równie fascynujące, a mimo to rzadko stosowane w biżuterii. W szczególności na niektórych rubinach występują asteryzmy, które najczęściej rysują na powierzchni kamienia gwiazdę o 6 gałęziach, których może być nawet 12. Zjawisko to jest spowodowane interferencją światła z dużą ilością inkluzji zwanych „jedwabiami”, które w rzeczywistości są cienkimi igłami rutylu (dwutlenku tytanu). Zjawisko to uwidacznia się w szlifie kaboszonowym korundów. Podczas gdy w biżuterii kamienie szlachetne są zazwyczaj szlifowane fasetowo, szlif kaboszonowy jest niezbędny w celu uwypuklenia asteryzmu.

Złoża rubinów

Rubin z Myanmaru (Birmy) 

Najbardziej znane rubiny pochodzą z Azji, szczególnie z Mjanmy (dawniej Birmy), z kopalni Mogok, które rozciągają się na powierzchni ponad 1000 km2. Wydobywa się z nich najbardziej wyjątkowe rubiny, charakteryzujące się kolorem „krwi gołębiej” (jasnoczerwony z delikatnym niebieskim odcieniem). Jednak na skutek intensywnego wydobycia, birmańskie rubiny znikają z rynku, stały się rzadkie i drogie, co znacznie podnosi ich cenę, szczególnie od czasu dojścia do władzy junty wojskowej w 1962 r. Birma wycofała się, a dostęp do terenów wydobywczych stał się praktycznie niemożliwy. Obecnie najwspanialsze okazy kosztują kilka tysięcy dolarów za karat. 

Należy zauważyć, że wydobycie rubinów na tym obszarze geograficznym jest dostosowane do pory suchej i mokrej.

W porze suchej górnicy kopią cienkie tunele, które mogą mieć od 5 do 30 metrów głębokości. Następnie wchodzą do tuneli, aby za pomocą łopaty i bambusowego koszyka wykopać ziemię.

W porze deszczowej, gdy tunele te są zalewane przez opady, stają się bezużyteczne. Następnie górnicy drążą przestrzeń między tymi strukturami i wspomagają naturalny proces erozji, kierując wodospady bambusem. Następnie odzyskana gleba jest starannie klasyfikowana w celu wydobycia rubinów.

Rubin Mozambiku

Niedawno odkryte rubiny z Mozambiku dorównują teraz jakością i kolorem rubinom z Birmy. W ciągu kilku lat Mozambik stał się głównym krajem wydobywczym rubinów i wydobywa większość rubinów wykorzystywanych w biżuterii i wyrobach jubilerskich, a powierzchnia wydobycia wynosi ponad 30 000 hektarów.

Rubin z Madagaskaru

Madagaskar, znany jako czołowy producent różowych szafirów, wydobywa się również rubiny, których najwspanialsze okazy cieszą się ogromnym popytem. Rubiny z Madagaskaru mogą mieć barwę od pomarańczowoczerwonej do fioletowoczerwonej. 

Największe złoża znajdują się w prowincji Andilamena, na północny wschód od Antananarywy. Większość rubinów w tym rejonie ma barwę brązowoczerwoną do fioletowej i jest silnie inkludowana (często wymagają obróbki).

Rubin ze Sri Lanki (Cejlon) 

Sri Lanka (dawniej Cejlon) od dawna słynie z szafirów, ale jest również historycznym źródłem rubinów, pochodzących z tych samych złóż w regionie Ratnapura, niedaleko Kolombo, na zachodnim południu wyspy. Powstają w wyniku erozji starożytnych szczytów górskich i występują w postaci żwiru aluwialnego. Ten cenny żwir jest wydobywany z koryt rzek, oczyszczany, a następnie starannie klasyfikowany.

Jednak jeśli chodzi o jakość, rubiny ze Sri Lanki mają z reguły jaśniejszą, różowoczerwoną barwę, wpadającą w malinową, niż te pochodzące z Birmy.

Historyczne rubiny

• Rubin Rosser Reeves Star: 138,7 karatów, wystawiony w Smithsonian National Museum of Natural History.

• Rubin DeLong Star: 100,32 karatów, przechowywany w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku.

• Rubin Czarnego Księcia: 170 karatów (choć w rzeczywistości jest to czerwony spineli), oprawiony w brytyjską koronę cesarską.

Rubin syntetyczny

Synteza, zgodnie z definicją, jest reprodukcją kamienia zgodnie z jego właściwościami fizycznymi i chemicznymi, z tą różnicą, że jedne są wytwarzane przez naturę, a drugie przez człowieka. Syntetyczne rubiny powstają w laboratorium poprzez odtworzenie naturalnych warunków, w których powstają rubiny. Stosowane są dwie główne metody:

1) Proces Verneuila: synteza poprzez fuzję prostą lub suchą

Proces ten, opracowany pod koniec XIX wieku, służy do produkcji syntetycznych szafirów i spineli. Obecnie jest to najtańsza i najszybsza metoda.
Tlenek glinu (materiał suchy) jest rozpylany i topiony za pomocą palnika tlenowo-wodorowego, a następnie tworzy krople na poziomie zarodka. Aby uzyskać pożądany kolor, konieczne jest dodanie tlenków metali (żelaza, tytanu itp.).

2) Proces Czochralskiego: synteza przez wyciąganie

Proces ten opracowano w 1919 roku. Stosuje się go do produkcji korundów i spineli. Tlenek glinu (materiał płynny) jest już stopiony i wyciągany do góry przez nasiona (które mogą być naturalne lub syntetyczne)

3) Synteza przez rozpuszczanie bezwodne

Proces ten opracowano w latach 70. XX wieku. Stosuje się go do korundów, szmaragdów i kwarcu. Jest to jeden z najdłuższych i najdroższych procesów (8-12 miesięcy, kamień krystalizuje się do 2 mm). Tlenek glinu miesza się z topnikami (co pozwala na obniżenie temperatury topnienia)

4) Synteza poprzez rozpuszczanie hydrotermalne.

Proces ten stosuje się do korundów, szmaragdów i kwarcu. Kryształy rosną w wodzie o wysokiej temperaturze (500 stopni) i ciśnieniu (1000), co ma symulować naturalne warunki panujące pod ziemią, gdy kryształy powstają.

Zabiegi rubinowe

Większość rubinów poddaje się obróbce mającej na celu poprawę ich koloru i przejrzystości. Do najczęstszych metod leczenia należą:

Ogrzewanie 

Pomaga podkreślić kolor poprzez usunięcie niepożądanych odcieni lub wzmocnienie czerwieni.

Wypełnienie szklane 

Pęknięcia można wypełnić szkłem ołowiowym, aby poprawić przejrzystość kamienia. Zabieg ten musi zostać ujawniony, gdyż może wpłynąć na trwałość rubinu.

Aby poznać charakter i zakres obróbki, jakiej poddano rubin, niezbędny jest certyfikat autentyczności wydany przez niezależne laboratorium gemmologiczne (np. GIA, SSEF lub Gübelin).

Ewolucja cen

Wśród kolorowych kamieni szlachetnych szmaragd jest drugim najpopularniejszym „kamieniem szlachetnym” na rynku, stanowiącym 23% zakupów kamieni kolorowych do biżuterii, zaraz po szafirach (49%) i przed szmaragdami (18%). 

Rubin jest jednym z najdroższych kamieni szlachetnych, szczególnie gdy charakteryzuje się intensywną „gołębią krwią” barwą, dobrą przejrzystością i odpowiednim szlifem. Wysokiej jakości nieogrzewane birmańskie rubiny osiągają na rynku wyjątkowe ceny.

Cena rubinów waha się znacznie w zależności od ich jakości, pochodzenia geograficznego i obróbki, jaką przeszły. Najwspanialsze okazy kosztują dziś kilka tysięcy dolarów za karat, co ilustruje porównanie rubinu o masie 8,22 karatów z Tajlandii, który został sprzedany za 13 tys. USD/karat (107,95 tys. USD), z innym birmańskim rubinem o masie 7 karatów, który został sprzedany za 408,4 tys. €/karat (2,9 mln €), czyli za czynnik x30. To ilustruje, jak doceniana jest jakość rubinu.

Poniżej znajduje się wykres przedstawiający porównanie cen birmańskich rubinów gołębiej krwi, w zależności od ich wagi, co obrazuje docenianie rzadkości (im większa waga, tym rzadszy, a zatem i droższy). Godnym uwagi rekordem jest rubin Crimson Flame sprzedano za 1,2 mln USD za karat, łącznie 18 mln USD w 2015 r.

Odkryj nasze inne artykuły na temat kamieni szlachetnych:
Wszystko, co musisz wiedzieć o szafirze
Wszystko, co musisz wiedzieć o szmaragdach

Znajdź naszą całą kolekcję biżuterii z rubinami: 
Biżuteria rubinowa

A także nasze wyjątkowe perełki: 
Wyjątkowe kamienie szlachetne